Geçmişten gelen film fotoğrafçılığının, belirli yazılımlar ve bilgisayar teknolojisi işlenip birleştirilmesine dijital (sayısal) fotoğrafçılık denir. Fotoğraflara artık bilgisayarlar vasıtası ile çeşitli ölçülerde müdahale edilebilir, temel değerleri değiştirilebilir, hatta maniple edilebilir. Eskiden rötuş olarak bilinen tekniklerin yerini, bu yeni teknolojinin ürettiği yazılımlar alarak daha da kapsamlı müdahale şansı ortaya çıkmıştır. Ayrıca dijital makinelerde film masrafı bulunmamaktadır ve uzun vadede kullanım masrafları oldukça düşmektedir.
Temel Kurallar
Dijital fotoğrafçılık, geleneksel temellere dayanır. Eskiden SLR makinelerde olan netleme, diyafram, pozlama süresi gibi kavramlar yeni nesil DSLR makinelerde da bululmaktadır. Tek farkı DSLR makinelerin daha detaylı ayar ve müdahale şansı tanımasıdır.
Netleme
Objektif üzerinde bulunan MF ve AF yani manuel fokus (elle netleme) ve auto fokus (otomatik netleme) vasıtası ile netlemenin nasıl yapılacağı belirlenir. Deklanşöre yarım basılarak netleme sağlanır. Zaten tam basıldığında netlemenin yapıldığı alan derinliğine göre pozlama gerçekleşir. Manuel netleme daha çok netlemenin tutturulamadığı durumlarda kullanılır. Belli bir noktaya sabitlenip netleme yapıldıktan sonra pozlama yapmak için MF elverişlidir.
IS (Image Stabilizer)
Genelde objektif üzerine yerleştirilen bir tırnak vasıtası ile çalışan, sarsıntılara karşı emici özellik taşıyan aparata denir. Elin titremesiyle meydana gelen netlik kaybını en aza indirmeye yarar. Sehpa kullanıldığı durumlarda is kullanılması önerilmez. Bazı makinelerde artık is, sensörler üzerine yerleştirilmektedir. Bu sayede daha çok verim alınmaktadır.
Zoom
Objektiflerin üzerinde bulunan optik zoomlar ya da fotoğraf makinesinin gövdesi dahilinde bulunan dijital zoomlar sayesinde nesneler ve görüntüler olduğundan daha yakın gösterilebilir. "X" ile zoom ölçüsü belirlenir.
Lens (Objektif)
SLR makineler yani tam profesyonel makinelerde objektifler sökülüp takılabilmektedir. Çeşitli çekimler için belirli aralıkta objektifler bulunmaktadır. Bunların lens kaliteleri ve lens aralıkları değişmektedir. en güzeli çekim yapacağımız yada tarzımıza uygun fotoğraflar için bir lens aralığı belirlemek ve ona uygun lensler edinmektir. Lensler odak uzaklıklarına, mercek yapılarına göre, zoom'larına, değiştirilebilir olma özelliklerine göre ayırt edilirler. Basit dijital görüntüleme cihazlarında ise cam yerine plastik mercekler kullanılır. Objektifler, odak uzaklıkları ile adlandırılırlar. Fiziksel olarak bakıldığında odak uzaklığı, bir objektifin ışık kırma kapasitesinin ölçüsüdür. Odak uzaklığı, sonsuz uzaklıktaki bir cismin keskin görünmesi için gerekli olan mesafeyi belirler.
Elde çekim yapılabilecek en yavaş enstantane, objektif odak uzaklığının ters değeridir; yani 60mm civarında olan bir odak uzaklığı için 1/60sn. olarak alınabilir; 200mm olan bir odak uzaklığı için, enstantane ayarını 1/200sn. olarak belirlemeniz gerekir. Objektifler, odak uzaklıklarına göre, sınıflandırılırlar. Genel olarak objektif türleri;
standart-normal
geniş açı-balıkgözü (manzara çekimleri ve geniş mekanların çekimi için)
dar açı-tele (uzak cisimlerin çekimler için)
zoom-değebilen (birçok aralıkta çekim yapma imkanı veren fakat keskinlik kalitesinden bu sebeple ödün veren objektiflerdir)
Bady (Makine Gövdesi)
Bizlere çeşitli ayarlama imkanları sunan fotoğraf makinesinin ana parçasıdır. Fakat şu gerçeği unutmamak gerekir ki asıl olan lenslerdir. Fotoğraf makinelerinin gövdeleri (bady) gelip geçicidir. Sürekli olarak teknolojileri gelişip değişmektedir. Bugünkü fotoğraf makinelerinin ebatları gittikçe küçülüp, ağırlığı azalmaktadır. Bunun taşıma pratiklik açısından önemi muhakkak vardır fakat birtakım sorunları da yanında getirir. Makine gövdesinin hafif olması sallanma riskini arttırır ve ergonomisini düşürebilir.
Diyafram (Perde Aralığı)
Diyafram ışığın gireceği deliğin büyüklüğünü ve küçüklüğünü niteler. "F" değeri ile tanımlanır. Diyaframın kısılması (rakamsal değer olarak artması) ışığın daha az girmesini sağlar fakat net alan derinliğini arttırır. Diyaframın açılması (rakamsal değer olarak azalması) ışığın daha fazla girmesini sağlar fakat bu seferde net alan derinliği azalır. Gece çekimlerinde, yetersiz ışık ortamlarında, macro yani detay çekimlerinde diyafram genel olarak açılır. Bu sayede yeterli ışık sağlanır. Detay çalışmalarda ise net alan derinliği azaldığı için fonun flu (blur) görünümü sağlanır. Etkili portre ya da detay çekimlerde fonun flu olması önemlidir. Lens alınırken diyafram değerleri de önemli kriterlerdendir. Bir objektifin en büyük diyafram açıklığı onun ışık gücünü belirler. En büyük ışık gücü örnek olarak f/2.8 denilebilir.
Net Alan Derinliği
Fotoğraflarda net alan derinliği, çekimi yaparken üç boyutlu uzayda ne kadar bir derinliği netlik içine alacağımızı belirlememizi sağlar. Önümüzde yüz metrelik bir mesafe var diyelim. Gözümüzün gördüğü yüz metrenin tamamını netlemek istiyorsak netliği sonsuza alıyoruz demektir. Örneğin sadece on metrelik bir derinliği netleyecek isek bu net alan derinliğini azaltıyoruz manasına gelir. Bunu da diyaframı kısarak yada açarak sağlayabiliriz.
Enstantane (Pozlama Süresi)
Pozlandırma süreleri dijital olarak düzenlenir. Pozlama süresi genellikle gece çekimlerinde ve yetersiz ışık ortamlarında arttırılır. Yada tül, pan, ışıklı boyama etkisi vermek için uygun miktarda pozlama süresi uzatılabilir. Kısa pozlama ise hareketli cisimleri net bir şekilde dondurmak, yada yüksek ışık ortamında fotoğraftaki ışık patlamalarının oluşmasını engellemek için kullanılır.
ISO (ASA)
Eskiden negatiflerin hassasiyetini yani ışığa olan duyarlılığını ölçmek için bu değer kullanılırdı. Dijital makinelerde ise sensörün ışığa olan hassasiyeti olarak tanımlanabilir. Yetersiz ışık ortamlarında iso değeri arttırılabilir. Fakat yüksek asa'da grenler artabilir, dijital makinelerde ise noiseler meydana gelebilir. Bu iki terim de fotoğraftaki karlanmayı niteler.
Pozlandırma Dengesi
Geleneksel makinede ve dijital makinelerde , pozlandırma dengeleme ayarları vardır ve çoğunlukla “+/- 3 EV” olarak verilir. Bu ayar ortamın karanlık veya aydınlık durumda olmasına göre artı ve eksi olarak kullanılabilir. 0 rakamı ortalama değeri niteler.
Bakaç (Diyoptri)
Göz bozukluğu olan kişilerin fotoğraf çekimlerinde vizörden gözlüksüz bir şekilde net görmelerini sağlamak amacıyla vizörün hemen önünde bulunan ayarlama kadranına denir.
Flaş
Hemen hemen bütün dijital fotoğraf makinelerinin dahili flaşı bulunur. Otomatik flaş, kırmızı göz alıcılar, zorunlu flaş genelde tüm makinelerde bulunmaktadır. flaş ışığının gücü kademeli olarak ayarlanabilir. Gündüz çekimlerinde dolgu flaşı terimi ile adlandırılan, ışık şiddeti az olan flaş gücü kullanılır. Böylece ufak gölgeciklerden kurtuluruz. Yine perde hızıyla senkronize olarak kullanılır bu flaşlar. Fakat şunu söylemeliyiz ki bazı makinelerde flaş senkronizesi pozlama hızına denk yapılmamakta, kısıtlamalar getirilmektedir. Bunun sebebi ise harici flaşlara yönlendirmek maksadıyla ticari kaygı güdülmesidir.
Beyaz Ayarı
Işık gün içerisinde farklı renk sıcaklığına sahiptir. Her durum ve ortam için uygun olan ışık ayarı makinemiz vasıtasıyla yapılabilir. Hazır modlar olduğu gibi beyaz ölçümlemesi yapılıp çekim gerçekleştirilebilir. Bulutlu hava, tungsten ışık, florsan ışık, güneşli, otomatik vs. gibi ölçümlemeler pratiklik açısından pek kullanışlıdır.
Tripod (Sehpa)
Uzun pozlamalarda yada sarsıntılardan kurtulmak maksadıyla üç ayaklı düzenek üzerine kurulmuş alete denir. Üzerinde eğim terazisi bulunmaktadır. Ayakları uzatılabilir ve kısaltılabilir, makinenin dikey kadrajla çekim yapmasına da olanak sağlar.
Foto Çekerken Dikkat Edilecekler
Konunun estetik görünüşü, taşıdığı anlam, kadraj yerleşimindeki özen, kompozisyonun uyumluluğu, teknik değerlerin yeterliliği, kare içerisinde yer alan canlı ya da cansız objelerin etkileşimi, farklı bir bakış açısı olup olmadığı, taşıdığı habersel, kültürel, belgesel, tarihsel, duygusal vs anlamlar, netliği, renk doygunluğu ve sıcaklığı, net alan derinliğinin doğru belirlenmesi vs.dir.
Konu Belirleme
Fotoğraf çekerken ne üzerinde çalışacağımız belirleyip ekipmanımızı ona göre oluşturmalıyız. Bu konular macro (detay), portre, mimari, manzara, stil life, doğa ve kırsal, uzak cisimler vs. olabilir. Her birinde kullanılacak ekipman ve teknik değerler farklı olabilir. Genelde iyi fotoğrafçılar kendilerine tarz belirleyerek fotoğrafçılığa başlarlar.